Oct. 4-5 ka dib wadahadalo fool ka fool ah, oo ah kii ugu horeeyay muddo sanado ah, Somaliland iyo Puntland waxay heshiis wadajir ah oo amniga iyo iskaashiga ah ku kala saxiixdeen Nairobi, iyagoo ballan qaaday inay iska kaashanayaan ka hortagga Al-Shabaab, dib u heshiisiinta Ceerigaabo iyo fududaynta ganacsiga xuduudaha.
Shirkan oo socday muddo laba maalmood ah, ayaa socday intii u dhaxaysay 4-5 Oktoobar, waxaana isugu yimid wasiirro iyo saraakiil sare oo ka tirsan laamaha ammaanka ee labada dhinac. War-murtiyeed ay si wadajir ah u soo saareen ayaa ku tilmaamay wada-hadallada kuwo “taariikh ah,” iyagoo sheegay inay kobciyeen “jawi cusub oo is-aaminaad iyo is-aaminaad labada dhinac ah.”
Sida ku cad heshiiska, labada dhinac waxay ballan-qaadeen inay si wadajir ah ula dagaallamaan argagixisada iyo xagjiriinta xudduudaha, oo ay ku jiraan hawlgallada ka dhanka ah Al-Shabaab iyo kooxda Daacish. Waxa ay ballan qaadeen in ay la wadaagi doonaan sirdoonka iyo isku dubaridka ilaalada xuduudaha si looga hortago in kooxaha hubeysan ay gudaha u galaan.
War-murtiyeedka ayaa lagu sheegay in labada dhinac ay sidoo kale iska kaashan doonaan amniga badda, beegsiga burcad-badeedda iyo ka ganacsiga sharci-darrada ah, ayna ka shaqeyn doonaan sidii loo burburin lahaa shabakado abaabulan oo wax u dhimaya nabadda iyo ganacsiga Geeska Afrika.
Ergooyinka ayaa ku nuux nuuxsaday in si deg deg ah loo soo afjari doono dagaalada ka socda Ergivao iyo degmooyinka ku xeeran. War-murtiyeedka ayaa lagu bogaadiyay gogosha nabadeed ee madaxweynaha Somaliland, waxaana loogu baaqay dadka deegaanka inay ka qayb-qaataan dadaallada dib-u-heshiisiinta. Waxay kaloo bogaadisay doorka firfircoon ee Puntland ee taageeridda wada-hadallada, iyadoo ku tilmaantay ka-qaybgalka wadajirka ah mid muhiim u ah nabad waarta.
Somaliland iyo Puntland waxay garwaaqsadeen muhiimadda ay leedahay xoojinta isu-socodka dadka iyo badeecadaha, waxayna ku heshiiyeen inay horumariyaan kaabayaal dhaqaale oo wadaag ah oo isku xira dhulkooda. Saraakiishu waxa ay sheegeen in isku xidhka oo wanaajiyey uu balaadhin doono ganacsiga, dhiirigelinaya maalgashiga, korna u qaadi doona hab-nololeedyada guud ahaan gobolka xuduudka.
Kulanka ayaa lagu cambaareeyay maamulka hal dhinac ee Soomaaliya ee maamulka hawada rayidka, waxayna kasoo horjeesteen in si xad dhaaf ah loo maamulo. Wufuudda ayaa ku baaqay in duulista rayidka lagu maamulo si waafaqsan shuruucda iyo heshiisyada caalamiga ah, si loo xaqiijiyo cadaalad iyo daah-furnaanta hawlaha hawada.
Wada-hadallada Nairobi ku dhex maray Somaliland iyo Puntland ayaa daba socda diblumaasiyadda gobolka ee kasoo cusboonaatay kadib shirar siyaasadeed oo si weyn loo hadal hayo oo todobaadkan ka dhacay dalka Kenya. Madaxweynayaasha Jubbaland iyo Puntland ayaa Ra’iisul Wasaarayaashii hore ee Xasan Cali Khayre iyo Saacid Shirdoon iyo sidoo kale Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur kala qeyb-galay daah-furka Golaha Mustaqbalka Soomaaliyeed oo ah madal cusub oo ay ku mideysan yihiin Madasha Badbaado Soomaaliyeed oo ay ku mideysan yihiin labada dowladood ee Federaalka ka kooban. Hogaamiyayaasha ayaa sheegay in golahan uu isku dubaridi doono mowqifyada ku aadan isbadalka siyaasadeed ee Soomaaliya, waxa ayna balan qaadeen in shir daba socda uu ku qaban doono gudaha Soomaaliya si loo dhameystiro qaab dhismeedkiisa iyo howlaha loo igmaday.
Tallaabadaas ayaa dhaleeceyn degdeg ah uga timid Muqdisho. Jimcihii, wasiirka gaashaandhigga Axmed Macallin Fiqi ayaa cambaareeyay isu imaatinkii Nairobi oo uu ku tilmaamay mid lagu hormarinayo “dano dibadda ah oo aan ahayn tan dadka Soomaaliyeed.” Fiqi oo qoraal ku soo qoray bogiisa rasmiga ah ee Facebook ayaa ku adkeystay in mustaqbalka Soomaaliya lagu go’aamiyo dalka gudihiisa, balse aan lagu go’aamin dibadda, wuxuuna ka digay in kuwa ka soo horjeeda yagleelidda qaranimada Soomaaliyeed aysan go’aamin karin wadadii ay qaranka u mari lahayd.
Safarka Nairobi iyo Muqdisho ayaa kusoo beegmaya iyadoo Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud uu u safray magaalada Kismaayo si uu wadahadallo ula yeesho madaxda Jubbaland si loo soo afjaro khilaafka siyaasadeed ee daba dheeraaday iyo u diyaar garowga doorashada soo socota.
Waxay soo dhaweeyeen doorka beesha caalamka ee taageeridda nabad-dhisidda iyo ka hortagga argagixisada, waxayna ku baaqeen iskaashi ku jihaysan natiijada oo keena natiijooyin la taaban karo oo xasilloonida iyo horumarka gobolka.
Labada dhinacba waxay dib u xaqiijiyeen go’aankooda ku aaddan in la joogteeyo wadahadalka joogtada ah iyadoo loo marayo shirar joogto ah iyo habab wadajir ah oo looga hadlayo danaha wadaagga ah.
