In ka badan 60 khabiir oo sirdoon shisheeye ah ayaa lagu soo waramayaa inay ka carareen Soomaaliya 24-kii saac ee la soo dhaafay sababo la xiriira jebinta xogta, iyagoo ka cabsi qaba inay noqdaan ‘bartilmaameedyo siyaasadeed’ xaalad siyaasadeed oo kacsan.
Jebinta xogta, oo la soo wariyay 11-kii Nofembar, ayaa saamaysay in ka badan 35,000 oo dalbaday fiisaha elektaroonigga ah oo ka kala yimid dalal kala duwan, oo uu ku jiro Mareykanka, sida lagu sheegay war-saxaafadeed ka soo baxay safaaradda Mareykanka ee Soomaaliya. Safaaradaha shisheeye ee ka howlgala Soomaaliya ayaa ku wargeliyay saaxiibada maxaliga ah in aysan isticmaali doonin nidaamka E-Visa ee dowladda, sida ay ilo xog ogaal ah u sheegeen warbaahinta.
Shaqsiyaadkan ayaa intooda badan dalka isaga baxay 24-kii saac ee la soo dhaafay sababo la xiriira walaac ah in xogtooda gaarka ah ay ka mid tahay xogta la helay. Wararku waxay ay sheegayaan in jawi kacsanaan ah oo ka dhex jira hay’adaha dowladda, gaar ahaan marka la eego heerka uu gaarsiisan yahay jebinta xogta.
“Xogta sirta ah ee laga helay jebintan waxaa ka mid ah magacyada dadka fiisaha dalbanaya, sawirrada, taariikhda iyo meelaha ay ku dhasheen, ciwaannada iimaylka, xaaladda guurka, iyo ciwaannada guriga,” ayaa lagu yiri warka ka soo baxay safaaradda Mareykanka.
Inkastoo Safaaradda Muqdisho aysan xaqiijin karin in xogta shaqsiga ay qeyb ka tahay jebinta, ayaa hadana waxaa ay xustay in dadka soo dalbaday fiisaha Soomaaliya ay saameyn ku yeelan karto.
Jebinta xogtan ayaa si gaar ah muhiim ugu ah gobolka, iyadoo xaaladda siyaasadda Soomaaliya ay ka muuqato xurguf isa soo tareysa oo u dhaxeysa dowladda federaalka ah iyo dowlad goboleedyada xubnaha ka ah, sida Puntland iyo Jubaland, kaasoo salka ku haya awood qeybsiga iyo dib u habeynta dastuurka. Xiisadahaani ayaa sababay qalalaase siyaasadeed kadib markii ay sameysteen kooxo mucaarad ku ah dowlada oo mararka qaar ka qeyb qaata falal gacan ka hadal ah.
Ammaanka ayaa weli ah caqabad weyn, iyadoo al-Shabaab, oo ah Sunniyiin Islaamiyiin ah oo xagjiriin ah iyo dhaqdhaqaaq siyaasadeed oo fadhigoodu yahay Soomaaliya, ay weli socdaan kacdoonnada. Kooxdan ayaa mas’uul ka ah qaraxyada iyo dilalka loo geysto dadka laga tirada badan yahay ee dalka iyo dadka u dhaqdhaqaaqa nabadda. Walaacyada siyaasadeed iyo kuwa xuquuqul insaanka ayaa weli jira, oo ay ku jiraan dhibaataynta saxafiyiinta iyo xaddididda xorriyadda dowladda iyo kooxaha ka soo horjeeda.
waddanku wuxuu sidoo kale wajahayaa arrimo bini’aadantinimo oo joogto ah oo ka imanaya xaaladaha cimilada xun. Waxay sidoo kale wajahayaan gabaabsi maadaama Mareykanku uu jaray gargaarkii dibadda ka imaanjiray.
